سؤال: آیا طلاق ناشی از عسروحرج بائن است یا رجعی و تفاوت این طلاق با طلاق خلع چیست؟
نظریه اداره کل حقوقی قوه قضائیه
اولاً: در صورتی که با احراز عسروحرج طلاق واقع شود، این طلاق بائن محسوب میگردد نه رجعی زیرا اگر طلاق رجعی باشد رافع عسروحرج زوجه نخواهد بود و بینتیجه و عبث است بعضی از فقهای بزرگ معاصر مانند آیتالله خویی در منهاجالصالحین بدینگونه فتوا دادهاند.
ثانیاً: بین طلاق خلع موضوع ماده 1146 قانون مدنی و طلاق ناشی از عسروحرج ماده 1130 قانون مدنی تفاوت وجود دارد، صدور حکم و اجرای صیغه طلاق خلع، بدون رضایت زوج و صرفاً به تقاضای زوجه فاقد وجاهت شرعی و قانونی است به عبارت روشنتر در موردی که زوج با قبول بذل، موافقت خود را با طلاق اعلام میکند و رأی و گواهی عدم امکان سازش بر اساس توافق موصوف صادر و قطعی شود، لکن زوج قبل از اجرای صیغه طلاق از توافق مزبور عدول کرده و با رد آنچه بذل شده از طلاق همسرش منصرف گردد، نمیتوان زوجه را مطلقه نمود، در حالی که در خصوص ماده 1130 قانون مدنی اگر عسروحرج زوجه به نظر دادگاه ثابت باشد، صدور حکم و اجبار زوج به طلاق مشروط به پرداخت مالی از طرف زوجه نخواهد بود. در این حالت زوج اگر حاضر به طلاق نباشد به تصریح ذیل ماده 1130 قانون مدنی، دادگاه میتواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده میشود.